Ślub cywilny w Polsce – fakty, porady, inspiracje - Superpani.pl

Planujecie ślub cywilny i nie wiecie, od czego zacząć jego organizację? Macie wątpliwości, jak dopełnić formalności, ile ślub kosztuje, ale i – na przykład – jakie nazwisko możecie nosić po zawarciu małżeństwa? O podpowiedzi poprosiliśmy naszą ekspertkę Karolinę Dokić-Pietuszko z portalu-katalogu ślubnego PlanujemyWesele.

W Polsce, aby móc zawrzeć związek małżeński w Urzędzie Stanu Cywilnego, spełnić należy kilka warunków. Część z nich jest oczywista, ale – dla porządku tego mini-kompendium – wymieniamy je.

Należy być pełnoletnim – wyjątkiem są kobiety, które ukończyły 16. rok życia, mogą one uzyskać zgodę sądu.
Nie można znajdować się w tym czasie w innym związku formalnym.
Ślubu nie dostaną:

rodzeństwo (brat-siostra),
osoby spokrewnione w linii prostej (np. matka-syn),
osoby spowinowacone w linii prostej (np. teściowa i zięć, choć tu prawo zostawia furtkę i umożliwia taki związek małżeński – za zgodą sądu).
osoby w relacji przysposobienia (adoptująca-adoptowana).
Osoby z niedorozwojem umysłowym muszą liczyć na przychylność sądu, a ubezwłasnowolnione w ogóle nie mają możliwości wstąpienia w związek małżeński.

Gdzie można wziąć ślub cywilny w Polsce?

Chcąc zawrzeć związek małżeński w Urzędzie Stanu Cywilnego, nie musimy kierować się rejonizacją. Para może wybrać dowolny oddział USC w kraju.

Coraz większą popularnością cieszą się śluby cywilne w plenerze (uwaga! ten termin jest dość pojemny, o czym piszemy poniżej). Opcję ślubu poza USC warto wziąć pod uwagę zwłaszcza teraz, w dobie pandemii, kiedy uroczystość na świeżym powietrzu zwiększa bezpieczeństwo gości.

– Wnioski o tego typu ceremonię rozpatrywane są w normalnym trybie, trzeba jednak liczyć się z większymi kosztami. Za plener można uznać zarówno restaurację lub salę weselną z przyległymi terenami zielonymi, parki miejskie, ogrody botaniczne, a nawet plaże. Najczęściej wiąże się to również z uzyskaniem dodatkowej zgody od podmiotu, który zarządza daną przestrzenią – wyjaśnia nasza ekspertka Karolina Dokić-Pietuszko z portalu-katalogu ślubnego PlanujemyWesele.

Ile kosztuje ślub w USC, a ile w plenerze?

Obowiązkowa dla wszystkich opłata skarbowa za sporządzenie aktu małżeństwa wynosi 84 zł. Decydując się na ślub cywilny w plenerze, musimy dokonać opłaty w kwocie 1000 zł. Urzędy nie pobierają opłat dodatkowych za tzw. wyjście urzędnika poza urząd, jeśli występuje wyższa konieczność: zagrożenie życia czy stan pozbawienia wolności. Dotyczy to, między innymi, więźniów, osób przebywających w hospicjach lub gdy życie któregoś z przyszłych małżonków jest zagrożone i przebywają w szpitalu.

Wśród ewentualnych kosztów, które należy wziąć pod uwagę, w szczególnych sytuacjach, mogą to być: 38 zł za zaświadczenie o stanie cywilnym, 22 zł za odpis skróconego aktu stanu cywilnego oraz 38 zł za zaświadczenie stwierdzające, że zawarcie małżeństwa zgodnie z panującym w Polsce prawem w ogóle jest możliwe.

Jakie dokumenty są potrzebne do zawarcia ślubu cywilnego?

Konieczne jest okazanie urzędnikowi dowodów osobistych przyszłych współmałżonków oraz ich świadków. Bardzo ważny jest też dowód dokonania opłaty skarbowej – z kasy USC lub wydruk potwierdzenia przelewu (wygenerowanego z banku).

Podczas wizyty w urzędzie składa się także tzw. zapewnienie o tym, że nie istnieją okoliczności wyłączające zawarcie małżeństwa między osobami podpisującymi wniosek. Taki dokument ma okres ważności – sześć miesięcy, dlatego trudno wyznaczyć datę ślubu cywilnego z wyprzedzeniem większym niż pół roku. I tu podkreślimy, że ostateczne decyzje w kwestii ślubów cywilnych należą do kierowników tych urzędów. Jeśli więc bardzo zależy Wam na ustaleniu daty ślubu z większym wyprzedzeniem, najlepiej będzie zadzwonić do wybranego USC i zapytać o taką możliwość.

– W szczególnych sytuacjach mogą być wymagane dodatkowe dokumenty – na przykład – zagraniczny odpowiednik aktu urodzenia czy zagraniczny odpowiednik aktu małżeństwa wraz z dokumentem, który potwierdzi ustanie, unieważnienie bądź nieistnienie małżeństwa – mówi Karolina Dokić-Pietuszko z portalu-katalogu ślubnego PlanujemyWesele.

Z powodów i w sytuacjach, o których już wspominaliśmy, indywidualnie potrzebne okazać się też mogą takie dokumenty, jak: zezwolenie sądu na zawarcie małżeństwa, zezwolenie sądu na zawarcie małżeństwa przez pełnomocnika wraz z pełnomocnictwem. Szczegółowych informacji na ten temat udzieli parze urzędnik przyjmujący ich wniosek.

Ślub Polki lub Polaka z obcokrajowcem

Niezbędnym dokumentem w takim przypadku jest zaświadczenie, że osoba zza granicy może zawrzeć małżeństwo według prawa, które obowiązuje w państwie, z którego pochodzi. W razie niemożności ustalenia wszystkich danych, konieczne może okazać się również przedłożenie odpisu aktu urodzenia czy aktu poprzedniego małżeństwa wraz z potwierdzeniem jego ustania.

Jeśli narzeczony/a-cudzociemiec/ka nie komunikuje się w języku polskim, koniecznie dla uznania aktu za ważny jest zapewnienie na czas ceremonii tłumacza lub biegłego. Ważne! Wszelkie dokumenty wymagane przez USC, jeżeli zostały sporządzone w języku obcym, przed złożeniem muszą zostać urzędowo przetłumaczone przez tłumacza przysięgłego lub konsula.

W razie pojawienia się jakichś wątpliwości przy kompletowaniu dokumentacji, warto skontaktować się z kierownikiem danego oddziału USC lub zajrzeć na stronę serwisu Rzeczypospolitej Polskiej: Gov.pl (zakładka „Weź ślub cywilny”).

Kiedy ślub?

Datę ceremonii ustala się podczas wizyty w USC – nie może to nastąpić później niż miesiąc przed planowanym ślubem. Właśnie tyle przepisy przewidują na wydanie decyzji, czy nie istnieją przeciwwskazania do zawarcia małżeństwa. Warto mieć na uwadze, wcale nie tylko teraz – w czasie trwania pandemii, że w większych miastach „obłożenie” może być większe i taki proces akceptacji wniosku pary narzeczeńskiej może trwać jeszcze dłużej, nawet do pięciu miesięcy. Wydanie decyzji można przyspieszyć, jednak wiąże się to z dodatkową opłatą w wysokości 39 zł i… często jest to tylko teoretyczne. Brak dostępnych terminów zazwyczaj wiąże się z dostępnością określonej liczby urzędników, ale i sal ślubów. Ostateczna decyzja należy do kierownika USC, w którym składamy dokumenty.

Ślub cywilny – czas ceremonii i jej przebieg

Warto wiedzieć, że ślub cywilny w polskich realiach nie pokrywa się z wizją tych z amerykańskich komedii romantycznych – niestety nie jest dozwolone wygłaszanie własnej przysięgi. Wszystko dlatego, że wydarzenie ma status umowy zawieranej przed urzędnikiem państwowym, a więc wiąże się z wypowiedzeniem konkretnej i niezmiennej formuły, różniącej się też swoją drogą od przysięgi kościelnej.

– Wyjściem z sytuacji może być, w przypadku ślubu plenerowego, wypowiedzenie indywidualnych słów do – już – współmałżonka po zakończeniu ceremonii urzędowej. Wielu urzędników ma bardzo przyjazny stosunek do takich inicjatyw i potrafi stworzyć przestrzeń na taką zindywidualizowaną przysięgę, nie odcinając jej drastycznie od tej właściwej, formalnej – podpowiada Karolina Dokić-Pietuszko z portalu-katalogu ślubnego PlanujemyWesele.

Na miejscu uroczystości należy pojawiać się odpowiednio wcześnie przed ustaloną godziną, aby na spokojnie okazać urzędnikowi dokumenty potrzebne do potwierdzenia tożsamości i spisania aktu małżeństwa. Właściwa ceremonia zazwyczaj zamyka się w okolicach kwadransa do pół godziny. W jej trakcie zawrzecie małżeństwo przed kierownikiem USC lub oddelegowanym przez niego urzędnikiem, następnie wygłoszona zostanie oficjalna formuła, a Wy wskażecie wybrane przez Was nazwiska i podpiszecie akt potwierdzający ślub. Założenie obrączek ma tutaj wymiar wyłącznie symboliczny.

Jakie nazwisko po ślubie – sprawdźmy możliwości

Wbrew krążącym stereotypowym opiniom, przyjęcie przez żonę nazwiska męża lub dodanie jego godności do nazwiska panieńskiego, nie są jedynymi możliwymi rozwiązaniami. Polskie prawo daje w tej kwestii więcej możliwości:

każde z małżonków pozostaje przy swoim nazwisku rodowym,
żona przyjmuje nazwisko męża lub mąż przyjmuje nazwisko żony,
jedno z małżonków bądź oboje, decydują się nosić nazwisko dwuczłonowe, czyli z dodaniem nazwiska współmałżonka do własnego (w takiej właśnie kolejności).

Jeżeli w trakcie trwania uroczystości nie złożycie odpowiedniego oświadczenia będącego wynikiem wyboru którejś z powyższych możliwości, wtedy pozostaniecie przy swoich nazwiskach rodowych. Jeśli będą one różne, będzie musieli dodatkowo wskazać, jak będą się nazywać Wasze wspólne dzieci (po ojcu, czy po matce). Gdy tego nie zrobicie, dziecko otrzyma „z automatu” nazwisko dwuczłonowe – matki i dodane po nim nazwisko ojca.

Kto może zostać świadkiem na ślubie cywilnym?

O świadkowanie na ślubie w USC poprosić można dowolną osobę mającą co najmniej 18 lat, która dysponuje ważnym dokumentem tożsamości oraz porozumiewa się w języku polskim. Co ciekawe, nie ma tu znaczenia płeć, wcale nie musi być więc tak, że od strony panny młodej jest to kobieta, a pana młodego – mężczyzna. Zresztą w przypadku ślubów kościelnych (konkordatowych) dobór dwupłciowej pary wynika też tylko z tradycji i obyczajów.