Jak zadbać o finanse na studiach?

Studiowanie to nie tylko czas nauki i zdobywania wiedzy, ale także etap, w którym wielu młodych ludzi po raz pierwszy staje przed wyzwaniem samodzielnego utrzymania się. Niezależnie od tego, czy mieszkają w akademiku, wynajmują mieszkanie, czy codziennie dojeżdżają na uczelnię – finanse stanowią kluczowy element życia studenckiego. Co ciekawe, przeciętny polski student potrzebuje aż 3951 zł miesięcznie na swoje utrzymanie – to o ponad 2000 zł więcej niż jeszcze w 2018 roku¹. Wzrost kosztów zakwaterowania, wyżywienia, materiałów edukacyjnych czy codziennych wydatków wymusza na młodych ludzi do coraz lepszego zarządzanie budżetem.

1 Warszawski Instytut Bankowości, Portfel Studenta 2024.

Student na kredycie

Koszty życia studentów w Polsce są tak wysokie, że wielu z nich nie radzi sobie z obciążeniami finansowymi. Niektórzy nie są w stanie pokryć nawet kosztów czesnego, co jest jednym z powodów, przez który zaległości prywatnych uczelni wynoszą 8,3 mln zł i 5,3 mln zł w jednostkach publicznych¹.

– Wielu młodych ludzi ratunek dla siebie widzi w kredytach. Zadłużenie osób w wieku 18-24 lat w 2023 r. przekroczyło 1 mld zł, notując tym samym wzrost o 18% w stosunku do poprzedniego roku^². Co ciekawe, tylko połowa z nich to kredyty. Resztę stanowią zaległe opłaty za rachunki czy mandaty^³– mówi Martyna Przybytniowska, ekspertka Intrum.

Skąd pozyskać pieniądze?

Studia wymagają nie tylko nakładów finansowych, ale i czasowych. Trzeba być obecnym na zajęciach, przygotowywać się do nich i do egzaminów. Jednak istnieją różne formy wsparcia finansowego, które pomagają studentom w trudnych sytuacjach. Ci, którzy osiągają bardzo dobre wyniki w nauce, mogą liczyć na dodatkowy zastrzyk gotówki. Przykładowo stypendium rektora wynosi średnio 850 zł miesięcznie, co może realnie podreperować budżet^⁴. Na rynku dostępne są też dofinansowania artystyczne, sportowe czy naukowe, dla osób wyróżniających się wynikami. Wystarczy poświęcić czas na ich wyszukanie i zaaplikowanie o otrzymanie środków.

– Studentom znajdującym się w trudnej sytuacji materialnej państwo oferuje pomocw postaci stypendium socjalnego, którego wysokość jest ustalana przez uczelnię. Przysługuje ono tym, których miesięczny dochód na osobę w rodzinie nie przekracza 1294 zł. Dodatkowo, w wyjątkowych sytuacjach życiowych, możliwe jest ubieganie się o jednorazową zapomogę – wyjaśnia Martyna Przybytniowska.

Praca podczas studiów

Studiowanie nie wyklucza pracy, a dla uczących się zaocznie, zdobywanie doświadczenia zawodowego już w trakcie nauki może być znakomitym przygotowaniem do startu zawodowej kariery Dzięki temu wraz z ukończeniem studiów mają praktyczne umiejętności, co daje im przewagę na rynku pracy. Studenci dzienni również mogą pracować, jednak najczęściej wybierają prace dorywcze z elastycznym grafikiem. Co więcej, osoby do 26. roku życia korzystają z preferencyjnych warunków podatkowych: na umowie zlecenie ich dochody do wysokości 85 528 zł w skali roku są zwolnione z podatku dochodowego.

Kiedy jednak student nie ma innego wyjścia i musi sięgnąć po pożyczkę, warto zdecydować się na kredyt studencki. Ubiegać się o niego może każdy uczeń, którego dochód na osobę w rodzinie nie przekracza 3500 zł^⁵. To żak decyduje, jaką kwotę miesięcznego wsparcia chce otrzymywać (od 400 do 1000 zł)^⁶. Spłata tego zobowiązania następuje dopiero dwa lata po ukończeniu studiów, co daje czas na znalezienie pracy i zbudowanie zaplecza finansowego. Odsetki są preferencyjne, a miesięczne spłaty wynoszą połowę tego, co otrzymywało się w tym samym okresie na studiach. Dodatkowo dla tych, którzy ukończyli naukę w gronie 10% najlepszych, umorzone zostaje do 50% kredytu. Natomiast w sytuacji, kiedy pomimo tego pojawią się trudności ze spłatą, możliwe jest odroczenie terminu lub zmniejszenie raty, a także umorzenie części kredytu (w szczególnych przypadkach)^⁷.

Jak sobie poradzić z ograniczonym budżetem?

Zarabianie to nie wszystko – poza dorabianiem do budżetu, koniecznie jest również racjonalne dysponowanie nim tak, aby nie wpaść w spiralę długów już na starcie swojego dorosłego życia. Szczególnie, kiedy budżet jest mocno ograniczony. Jak sobie więc z tym radzić?

Kontroluj dochody i wydatki – regularne planowanie i prowadzenie budżetu to podstawa. Ważne jest zapisywanie kosztów, aby zobaczyć, na co dokładnie przeznaczamy pieniądze i czy nie wydajemy więcej, niż zarabiamy.
Analizuj swoje wydatki – kiedy brakuje funduszy, należy zacząć od rezygnacji z tego, co nie jest niezbędne do codziennego życia, np. jedzenia na mieście czy subskrypcji platform streamingowych.
Korzystaj ze zniżek studenckich – wiele miejsc oferuje zniżki dla studentów, dlatego warto zorientować się, jakie karty i aplikacje mogą pomóc obniżyć codzienne koszty.
Rozsądnie podejmuj decyzje – przed każdym zakupem warto zastanowić się, czy naprawdę go potrzebujemy. Dobrym rozwiązaniem jest dać sobie kilka dni do namysłu.
Kupuj używane książki i materiały – nowe podręczniki bywają drogie, ale można zaoszczędzić, kupując je z drugiej ręki lub korzystając z bibliotek i zasobów internetowych.
Sprzedawaj rzeczy, których już nie potrzebujesz – ubrania, książki czy sprzęty elektroniczne, których nie używasz, mogą pomóc podreperować budżet.
Zadbaj o oszczędzanie energii – proste nawyki, takie jak wyłączanie urządzeń elektrycznych czy gaszenie światła, mogą zmniejszyć Twoje rachunki.

Dzięki tym praktycznym poradom, studenci mogą lepiej zarządzać swoim budżetem i uniknąć zadłużenia jeszcze w trakcie studiów.

– Regularne monitorowanie swoich wydatków i dochodów pozwala lepiej gospodarować pieniędzmi, a w efekcie unikać niepotrzebnych zobowiązań. 38% studentów, którzy dbają o swoje finanse, potwierdza, że pozwala im to bardziej świadomie podejmować decyzje finansowe i unikać długów^⁸ – podsumowuje Martyna Przybytniowska, ekspertka Intrum.

1 KRD, Szkoły na celowniku dłużników i hakerów – luka w finansach i zabezpieczeniach, https://krd.pl/centrum-prasowe/informacje-prasowe/2024/szkoly-na-celowniku-dluznikow-i-hakerow-luka-w-finansach-i-zabezpieczeniach

2 BIG, BIG Liczba: 1 mld zł zaległości młodego pokolenia, https://media.big.pl/informacje-prasowe/820814/big-liczba-1-mld-zl-zaleglosci-mlodego-pokolenia.

3 Tamże.

4 OtoUczelnie, Stypendia 2024 – komu? ile? dlaczego?, https://www.otouczelnie.pl/artykul/3041/Stypendia-komu-ile-dlaczego.

5 Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego, Kredyty studenckie, https://www.gov.pl/web/nauka/kredyty-studenckie.

6 Tamże.

7 Tamże.

8 https://www.wib.org.pl/portfel-studenta-2024-koszty-wciaz-rosna-choc-wolniej-a-mlodzi-polacy-coraz-czesciej-probuja-oszczedzac-2/