Nikt nie może być pewien, czy jest zdrowy psychicznie

Choroby psychiczne od wieków budziły przerażenie, ale i zaciekawienie otoczenia. Były też wielkim wyzwaniem dla lekarzy – jak znaleźć przyczynę choroby tkwiącej w najbardziej tajemniczym, niedostępnym organie, jakim był mózg? Diagnoza, leczenie, eksperymenty, a przy tym ekscytacja – pseudomedycy i medycy pozwalali sobie na drastyczne sposoby leczenia, a cel mieli różny, bo nie zawsze chodziło o dobro pacjenta.

„Runa” Very Buck przenosi nas w mroczny świat psychiatrii schyłku XIX wieku. W La Salpêtrière – niegdyś starczym hospicjum dla kobiet, wypełnionym obłąkanymi i nerwowo chorymi, słynny doktor Jean-Martin Charcot leczy histerię u kobiet. Eksperymentom przeprowadzanym na pacjentkach przypatrują się studenci medycyny, lekarze, ale i dziennikarze czy aktorzy.

Metody leczenia stosowane przez doktora są widowiskowe, a po Paryżu krąży plotka, że atmosfera wśród publiczności jest bardziej rozwiązła, niż w Moulin Rouge – trudno się dziwić, że pokazy gromadzą tłumy. Bezbronne pacjentki poddawane są hipnozie, bolesnym eksperymentom graniczącym z torturami na każdym etapie leczenia i rzecz jasna nie odzyskują w jego wyniku zdrowia.

Gdy do zakładu trafia kolejna obłąkana dziewczynka, tytułowa Runa – na pomysł jej wyleczenia wpada szwajcarski student medycyny Jori Hell. Wydaje by się, że ten wrażliwy młody człowiek więcej rozumie niż inni i faktycznie chce dziewczynę wyleczyć, choć jego pomysł jest nie do pomyślenia jak na koniec XIX wieku. Nie chce leczyć elektrowstrząsami, okaleczać, poddawać wielogodzinnym bolesnym zabiegom, które – ku zaskoczeniu doktora Charcota, nie przynoszą w przypadku Runy żadnego skutku.

Jori Hell chce po raz pierwszy w historii medycyny przeprowadzić operację mózgu, w ten sposób lecząc z obłędu chorą dziewczynkę. Nie wie, że Runa nie jest zwyczajnie chorym dzieckiem.

„Runa” to książka dla wszystkich, których interesuje medycyna, a tu jej historia jest świetnie zdokumentowana, choć prawda miesza się z fikcją. To pozycja obowiązkowa dla wielbicieli kryminalnych zagadek i Paryża z ubiegłego stulecia.

Leczenie i czytanie powieści ma jedną wspólną cechę – zakończenie może być zaskakujące. Tu jest.

Małgorzata Lis-Skupińska
Vera Buck „Runa” Wydawnictwo Initium