0
0
Powieści kryminalne od lat zajmują czołowe miejsca na listach bestsellerów i są jednymi z najczęściej wypożyczanych pozycji w bibliotekach. Istnieją również powody, dzięki którym gatunek ten sprawdza się nie tylko jako lektura, ale doskonale przenosi się na małe i duże ekrany. Co czyni kryminały tak popularnymi?
Najnowsze badania dotyczące czytelnictwa opublikowane w raporcie Biblioteki Narodowej nie pozostawiają złudzeń – Polacy uwielbiają powieści kryminalne i detektywistyczne[1]. Literatura sensacyjno-kryminalna jest jednym z najchętniej wybieranych przez rodaków typów książek. Dlaczego sięgamy właśnie po ten gatunek?
Co lubimy w kryminałach?
W czasach szczególnej niepewności, czytelnicy mają tendencję do podążania sprawdzoną, utartą ścieżką i szukania w książkach komfortu. Choć mogłoby się wydawać, że opisy brutalnych zbrodni i przemocy są od niego dalekie, większość powieści kryminalnych posiada wspólny mianownik – opowiadają historię, w której dobro zwycięża zło, a prawi, inteligentni bohaterowie przywracają porządek w chaotycznym świecie.Popularność gatunku ma również związek z samym sposobem kreacji historii. Autorzy kryminałów w swoich książkach stosują podstawową zasadę storytellingu – pokazują czytelnikowi przyczynę i skutek. Szczególnie w tym rodzaju literatury każda scena musi być uzasadniona i mieć rację bytu – odbiorcy wszystkie opisane wydarzenia postrzegają bowiem jako potencjalną przyczynę następującego później efektu. Nawet jeśli wątek okazuje się później zasłoną dymną, został umieszczony tam przez autora celowo – aby zmylić czytelnika.Przyjemność z czytania kryminałów wynika m.in. z odkrycia tego, kto popełnił zbrodnię. To prosta zasada, na której opiera się cały mechanizm gatunku. Ważniejszym elementem układanki jest jednak motywacja stojąca za przestępstwem.– Często zakładamy, że ludzie dookoła mają podobne motywacje do naszych. Zrozumienie potrzeb i powodów osób w naszym otoczeniu jest częścią ludzkiej natury. Kryminały to poniekąd pole do ćwiczenia tej umiejętności. Możemy zgadywać, czym kierował się przestępca i sprawdzać, czy nasze teorie i domysły okazały się słuszne– dlatego to właśnie kryminały tak często trafiają do koszyka zakupowego czytelników – tłumaczy Edyta Niewińska z księgarni internetowej TaniaKsiazka.pl.
Popularność polskich autorów
Do wzrostu zainteresowania literaturą sensacyjno-kryminalną z pewnością przyczyniła się rosnąca popularność polskich autorów gatunku. Zanim rodzimi pisarze postanowili opisywać zbrodnie i przestępstwa, prym w tej dziedzinie wiedli przede wszystkim Skandynawowie. Każdy miłośnik kryminału zna nazwiska, takie jak Stieg Larsson, Jo Nesbø czy Camilla Läckberg.W Polsce autorom ścieżkę kryminału wyznaczyła przede wszystkim Joanna Chmielewska, którą do dziś uznaje się za najważniejszą rodzimą pisarkę gatunku. Z biegiem lat sławę zyskiwali kolejni twórcy, a na branżowej scenie pojawiły się także wyróżnienia w dziedzinie. W 2004 roku Stowarzyszenie Miłośników Kryminału i Sensacji „Trup w szafie” oraz Instytut Książki zaczęły przyznawać Nagrodę Wielkiego Kalibru dla najlepszej polskojęzycznej powieści sensacyjnej i kryminalnej.Szersze uznanie ojczyści pisarze otrzymali w 2014 roku, kiedy na łamach magazynu „The New York Times” ukazał się artykuł o rodzimej literaturze kryminalnej. Jego autorka podkreśliła, że polskie powieści wyróżnia przede wszystkim umiejscowienie fabuły i tło, a najbardziej udane pozycje czerpią z bogatej i burzliwej historii naszego kraju w XX wieku[2].– Skandynawskie powieści opierają się głównie na przestępczości, która kontrastuje z rozwiniętym społeczeństwem i państwem opiekuńczym. Za oryginalnością polskich kryminałów stoją w dużej mierze doświadczenia naszego narodu – historia i sukcesy, ale też traumy – wyjaśnia Edyta Niewińska z TaniaKsiazka.pl.Na listach bestsellerów coraz częściej można dostrzec polskie nazwiska – Bonda, Chmielarz, Ćwiek czy Mróz[3], ale nie tylko. Jednak to właśnie po ich twórczość rodacy sięgają najczęściej, a sami autorzy stali się nawet celebrytami.– Panele o literaturze sensacyjno-kryminalnej cieszą się niezwykłym zainteresowaniem ze strony czytelników, a spotkania z pisarzami mają wysoką frekwencję. Odbiorcy są ciekawi, co zainspirowało autorów do napisania kolejnych powieści i jak wygląda proces twórczy. Często zadają też pytania o życie prywatne pisarzy – dodaje Edyta Niewińska z TaniaKsiazka.pl.
Average Rating